LE SUROIT'IN RAPORU: İSTANBUL' DA 8 ŞİDDETİNDE DEPREM BEKLENİYOR

Marmara Denizi'nde geçen yıl, fay hattıyla ilgili ilk çalışmayıyapan Fransiz Le Suroit gemisinin kesin rapor sonuçları, Fransa'ninuluslararası bilimsel dergisi Elsevier'de yayımlandı. Rapor sonucu,İstanbul'da olası bir deprem korkusunun hiç de yersiz olmadığını ortayakoydu. Le Suroit araştırmasının sonucuna göre, Marmara Denizi'nin dibindeonlarca kilometre uzanan fayin hattinin tek parça, tek hat halinde, kivrimliiki fay olduğu kesinleşti. Prof. Xavier Le Pichon başkanlığında yürütülen, Prof. Dr. CelalSengör, Doç. Dr. Emin Demirbag ve Prof. Dr. Naci Görür'ün de katildigiarastirma, 12 bilim adami tarafindan gerçeklestirdi. Bu çalismaya göre,Marmara içinde tek hat halinde iki fay hatti tespit edildi. Ilki Körfez'dençikip Çinarcik'in kuzeyinden Büyükçekmece - Yesilköy açiklarina kadargeliyor. Ikincisi ise, Büyükçekmece'den başlıyor ve Mürefte'ye kadar devamediyor.

Araştırmada, bu fayın "yıkıcı" ve "aktif" olduğu belirtiliyor.Marmara fayının özellikle de İmralı fayı en canlı bölümlerden biri olduğutespit edilirken, Marmara'nin batısında Çinarcik'a kadar uzanan fayuzunluğunun tam 110 kilometre, ikinci fayin ise 85 kilometre uzunluğundaolduğu ve her iki fayında aktif olduğu belirtildi.

Marmara'da oluşacak depremin, ya tek ya da iki kırılma seklindegerçeklesecebileceğini belirten uzmanlara göre, tek kırılma durumundadepremin büyüklüğü Richter Ölçeği'ne göre 8'e yakın, fayin iki parçadakırılması durumunda ise en az 7 veya 7'den biraz büyük bir deprem olacak.Fransiz Le Suroit gemisinin Marmara'da yaptığı arastirmaya katilan uzmanlar,Marmara Denizi'ndeki çukurlukları da meydana getirdiği belirlenen bu uzunfayin Kuzey Anadolu Fayı'nın devamı olduğu konusunda ayni görüşteler. Bu fayhattında, özellikle Yeşilköy çevresinde sıkışma olduğu belirtiliyor.

Le Suroit gemisiyle yapılan incelemelerden sonra hazırlanan raporudegrlendiren ITÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardimcisi Prof. Dr.Okan Tüysüz: "Marmara içinde tek hat halinde iki fay görülüyor. IlkiKörfez'den çikip Çinarcik'in kuzeyinden Büyükçekmece - Yesilköy açiklarinageliyor. Ikincisi Büyükçekmece'den basliyor, Mürefte'ye kadar devam ediyor.Tahmin edilenden uzun. Faylar riskli, ciddi sorun var. Dogudaki fay en sonAdalar'dan itibaren 1894'te, batidaki 1766'da Mürefte'de kirilmis. 110kilometre uzunluk ciddi risktir. Gölcük fayi 130 kilometre, 7.4 büyüklügündedeprem üretti. Düzce 45 kilometre, 7.1 büyüklügünde deprem üretti."

Bu arastirmada görev alan uzmanlar, olasi bir Istanbul depremiyleilgili son zamanlarda yapilan açiklamalarin gerçegi yansitmadigini,özellikle de Prof.Dr. Aykut Barka'nin öne sürdügü gibi, kirilmalarin birdenfazla olmadigini, Marmara fayinda iki kirilma olacagini belirtiyor ve bunedenle kirilmalarin siddetli olacagini söylüyor. Prof. Xavier Le Pichonbaskanliginda yapilan arastirmanin sonuçlarina göre, Istanbul'da olasi birdepremin bölgelere göre büyüklügü söyle saptaniyor:

-Kadiköy (Merkez üssüne uzakligi 26 km): 6 siddetinde sarsilacak. -Eminönü (Merkez üssüne uzakligi 16 km): 9 siddetinde sarsilacak. -Fatih (Merkez üssüne uzakligi 14-15 km): 9 siddetinde sarsilacak. -Zeytinburnu (Merkez üssüne olan uzakligi 12 km): 9 siddetindesarsilacak. -Bakirköy (Merkez üssüne olan uzakligi 10 km): 9 siddetindesarsilacak. (Bazi yerler 10 siddetine maruz kalabilir) -Avcilar (Merkez üssüne olan uzakligi 12 km): 9 siddetinde sarsilacak.(Bazi alanlar 10 siddetine maruz kalabilir) -Küçükçekmece (Merkez üssüne olan uzakligi 14 km): 8 siddetindesarsilacak. -Büyükçekmece (Merkez üssüne olan uzakligi 15.5 km): 8-9 siddetindesarsilacak. -Silivri ve Çatalca: 7 siddetinde sarsilacak.

"ANA FAY TEK PARÇA KIRILACAK"

Prof. Celal Sengör, Marmara Bölgesi'nde yasayanlarin uykusunukaçiracak bir açiklama yapti. Le Suroit gemisinin arastirma sonuçlariylailgili Prof. Xavier le Pichon'la yazdigi ikinci makale önümüzdeki aylardauluslararasi bilim dergilerinde yayinlanacak olan Prof. Sengör, "MarmaraDenizi'nde ana fayin tek parça oldugu belirlendi. Ancak ana fayin güneyindede büyüklügü 7'nin üzerinde depremlere yol açacak faylar var. Bu faylartsunami yaratacak faylar. Bunlar Çinarcik ile Armutlu arasinda" dedi.

"BILIM ADAMLARI DOGRU SÖYLEMELI"
ABD'nin en ünlü bilim kuruluslarindan CalTech'de (California TeknolojiEnstitüsü) bir yilligina konuk ögretim üyesi olarak bulunan Sengör, "Bilimadamlari istemeseler de dogruyu söylemekten asla korkmamali... Halk unutur,ama bilim unutmaz" diye konustu. Sengör sözlerini söyle sürdürdü: "Prof.Pichon'la düsüncelerimizde bir degisiklik yok. Zaten Le Suroit gemisininortaya koydugu veriler, bizim tahminizi destekliyor. Ana fay, Orta veTekirdag çukurluklarinda da tek parça olarak devam ediyor."

"HAREKET EDEN FAYLAR..."
Kuzeyden geçen tek parça fayin disinda, güneyinde de 7'den büyükdeprem yaratacak faylara rastlandigini anlatan Sengör, bu faylar hakkinda dasu bilgileri verdi: "Bunlar sag yanal atimli degil, normal faylar. Yaniasagi yukari hareket eden faylar. Bu faylari ana fay olusturmus. Bunlarasagi yukari hareket eden yani normal faylar oldugu için tsunamiyaratacaklar."

DEV DALGALAR OLUSACAK
ODTÜ ve Güney California üniversiteleri isbirligiyle yapilanarastirmalarda ortaya konan senaryolara göre, Marmara'da 4 metre ve dahayüksek tsunami dalgalari olusabilir ve bunlar 5 dakikada karaya ulasabilir.Son bin yilda Marmara'da 11 tsunami olayinin meydana gelmis oldugunu anlatanbilim adamlari, "17 Agustos'ta meydana gelen 2.52 metrelik tsunami ile busayi 12'ye yükselmistir" diye konustu.

DAHA ÖNCEDE OLMUS...
Yalova'daki Aksa fabrikasinin arkasinda denizden 1.5 kilometreuzaklikta karada yapilan incelemede, 2780 yil önce meydana gelen tsunamininizlerine rastlandi. Tsunaminin M.Ö. 780 yilinda gerçeklestigini belirtenProf. Okan Tüysüz ve Doç. Dr. Can Genç, "15 - 20 santim kalinlikta ince birzon tabakasina rastladik. Bu zon bolca fosil (midye, istiridye parçalari) vememeli kemikleri kapsiyor. Burada 4 metrelik tsunami olmus" dedi.
TÜBITAK Marmara Arastirma Merkezi (MAM) Baskani Prof. Dr. Naci Görür, ''OrtaMarmara Sirti ile Tekirdag Çukuru arasindaki fay riskli. Bu fay, her an 7 vedaha siddetli depreme neden olabilir'' dedi.

Prof. Dr. Görür, Gebze Rotary Kulübü toplantisinda yaptigi konusmada,Marmara Denizi'ni ''deprem denizi'' diye tanimladi. Marmara Denizi merkezliyüksek siddette deprem riskinin göz ardi edilmemesi gerektigini söyleyenProf. Dr. Görür, Marmara Denizi'ndeki en tehlikeli fayin, en son olarak 1766yilinda kirildigini ifade etti.
Prof. Dr. Görür, sunlari kaydetti: ''Bu tür tehlikeli faylarin 250 yillikperiyotlar halinde kirilma riski bulunuyor. Bu yüzden, bilim adamlari içindebulundugumuz yillarda 7 ve daha yüksek siddette deprem olasiligindan sözediyorlar.Bu da dogru bir mantik. 15 milyon yildir deprem oluyor ve milyonlarca yildaha olacak. Marmara Denizi'ni tehlikeli buldugumuz için 5 gemiyle 2 yildirarastirma yapiyoruz. Marmara'nin güneyindeki fay kirilirsa 7ve üzerindeki siddette deprem olacaktir.''

"INSANLAR BILE BILE ÖLÜYOR"Prof. Dr. Naci Görür, akil ve bilimin kullanilmasi halinde, depremlerdeinsan ölümleri olmayacagini ya da çok az olacagini bildirdi. Sultandagi'ndakirilan fayin, Maden Tetkik ve Arama'nin (MTA) haritasinda bulunmasinaragmen gerekli önlemlerin alinmadigini da anlatan Prof. Dr. Görür, söyledevam etti: ''Yetkililer, depremden sonra bölgeye gidip (yaranizi saracagiz,yemek ve ev verecegiz) diyorlar. Bilgi toplumu olmasi gereken ülkeyeyakismiyor. Akil ve bilimi kullanirsak, depremde insanlar ölmez. Buradakirilan fay, MTA haritasinda vardi. Insanlar bile bile ölüyor. 1939 Erzincandepreminde 39 bin kisi öldü. Fay hatlarinin oldugu yerde saglam yapilanmaneden baslatilmadi ya da insanlar niye o bölgelerden uzaklastirilamadi?''

Japonya'nin Kobe sehrinde yasanan depremi ve sonuçlari hakkinda dadegerlendirmelerde bulunan Görür, sunlari kaydetti: ''Kobe depreminden sonra10 yilda depreme dayanikli yeni bir Kobe yaptilar. Bir yerlerden baslamaklazim. Insanlar ölüyor, yarayi sarariz diyorlar. Insanlari öldürmeyin. Biz,bugüne kadar bunca çalisma yaptik ama, hiçbir hükümet yetkilisi gelip siz neyapiyorsunuz diye sormadi.'' Prof. Dr. Naci Görür, yasanan sarsintilarsonrasi, medyaya depremle ilgili açiklamalarda bulunan bilimadamlarini daelestirdigi sözlerini, söyle tamamladi: ''Bu bilimadamlarinin yüzde 95'iellerinde veri olmadan depremi anlatiyorlar. Hastayi görmeden, ilaç yazandoktor gibiler. Siz hasta olsaniz, üfürükçüye mi gidersiniz, doktora mi?Afyon'da deprem oldu, ardindan yine ayni sovlar yapiliyor ve komedisürüyor.''